Archie, de man van staal (Originele titel: The jungle robot en later Robot Archie) is een Brits-Nederlandse stripreeks die werd gecreëerd door George Cowan in 1952 en getekend van 1957 tot 1969 door Ted Kearon en vanaf 1971 door de Nederlander Bert Bus. Lees verder
Deze reeks gaat over een robotman genaamd Archie, die is gebouwd door professor C.R. Ritchie en was oorspronkelijk niet in staat om zelfstandig te handelen. Hij werd op afstand bestuurd, soms door de professor, maar meestal door zijn zoon Ted Ritchie en zijn vriend Ken Dale. Ted en Ken waren avonturiers die Archie gebruikten om onrecht over de hele wereld te bestrijden, hoewel hun vroege avonturen beperkt bleven tot de jungles van Afrika en Zuid-Amerika (vandaar de naam The Jungle Robot). Later, rond 1966, kreeg Archie een zekere mate van onafhankelijkheid en werd er een stemkastje geplaatst, wat onthulde dat hij een sympathieke maar enigszins pompeuze persoonlijkheid had.
In het begin zijn hun tegenstanders vooral echte mensen, later krijgen de verhalen een meer sciencefiction-achtig karakter en duiken er bijvoorbeeld ook buitenaardse wezens (aliens) op.
In een nieuwe reeks uit 2005, toen de Britse regering op jacht ging naar personen met ongewone vaardigheden, werd Archie ontmanteld en, zwaar beschadigd terug gevonden. Hij werd tentoongesteld in een pub in Manchester, waar hij werd ontdekt door Penny Dolmann, die hem herbouwde en gebruikte om een aanval te leiden op de gevangenis waar haar vader Eric Dolmann en verschillende andere 'ongewone' personen werden vastgehouden (uiteindelijk bleek Eric Dolmann enkele jaren eerder in de gevangenis te zijn overleden). Archie werd vermoedelijk vernietigd toen hij als afleiding voor Penny diende, maar waarschijnlijk kon hij alsnog worden herbouwd, aangezien zijn hoofd intact was gebleven.
Robot Archie verscheen oorspronkelijk in het Britse stripblad Lion (1952-1974).
Het personage werd gecreëerd door Ted Cowan. De serie was eerst genaamd "The Jungle Robot" en werd gepubliceerd in het eerste nummer van Lion op 23 februari 1952, getekend door Mark Ross. De eerste periode duurde slechts zes maanden. Archie keerde 19 januari 1957 terug, nu getekend door Alan Philpott tot 15 juin 1957. Op 9 november 1957 nam Ted Kearon het tekenwerk over en zou dit blijven doen, totdat het blad in 1974 fuseerde met Valiant.
Het personage werd ook met enig succes in het buitenland verkocht, en verscheen in Frankrijk als Archie Le Merveilleux Robot ('De wonderbaarlijke robot') en Archie l'homme d'acier ('Archie de man van staal'), in India en in Nederland als Archie de Man van Staal. Dat laatste was vooral opmerkelijk, aangezien de strip flink werd hertekend door Bert Bus en tussen 1971 en 1974 in Sjors verscheen voordat het in een reeks albums werd verzameld. Het Sjors-materiaal was volledig in kleur en de tekeningen werden bijgewerkt, waardoor Ted en Ken een meer eigentijdse look kregen, waarbij ze allebei haar tot aan de kraag kregen en in Ken’s geval een snor. Archie was ondertussen blauwachtig zilver gekleurd, terwijl in Groot-Brittannië het personage rood van kleur was.
Als een aantal korte verhalen werd het gepubliceerd in het stripweekblad Sjors. De eerste aflevering verscheen in nr. 28 van 11 juli 1959.
De albums verschenen vanaf 1960 in Nederland als "Archie, de man van staal".
De reeks werd vanaf 1971 voortgezet door de Nederlandse schrijver en tekenaar Bert Bus.
Veel van de oudere "Robot Archie"-strips zijn bekritiseerd vanwege hun uitbeelding van Ted en Ken als twee blanke redders, met een kolonialistische houding ten opzichte van inheemse Afrikanen en Aziaten. Al in 1992 verscheen de kritiek: "Waarom een Afrikaanse schat aan twee blanke Engelsen zou moeten toebehoren? Het was een punt dat nooit ter sprake kwam. Bij meer dan één gelegenheid wordt de robot door een primitieve stam als een god bejubeld. Een beschrijving van het personage op de website Treasury of British Comics werd voorafgegaan door de waarschuwing "sommige afbeeldingen in dit bericht bevatten aanstootgevende en verouderde stereotypen en zijn opgenomen voor doeleinden van historisch belang".
Nederlandse album uitgaven:
Eerste reeks
Geschreven door E. George Cowan en getekend door Ted Kearon.
De gouden sfinx (1963)
Het teken van de schorpioen / De goudkoorts van Abdul Krah (1963)
Juwelen feesten in India / Jacht op de schat (1964)
Avonturen in Afrika (Het ijzeren Monster en Het Geheim van de stenen Leeuw) / Het magnetische gas (1966)
Overval op de postwagen en Jacht op groot wild / Het kristallen luipaard (1967)
De terreur van de ijsgeesten / De Inca-stad en De vuurspuwende kreeft (1967)
De goudmijn en Het verlaten schip (1969)
Tweede reeks
Geschreven en getekend door Bert Bus.
Archie als ridder (22 pagina's), 1971 / De gepantserde struikrover (20 pagina's), 1972
Archie in het wilde westen (16 pagina's), 1972 / De strijd tegen de Kruls (30 pagina's), 1972
De invasie van de Superons (36 pagina's), 1972 / In de macht van het monster (14 pagina's), 1973
De terugkeer van de Kruls (32 pagina's), 1973 / De vernietiging van het monster (18 pagina's), 1973
Archie in de ijstijd (26 pagina's), 1973-1974, tekst: Fenna / Archie contra mister Magneto (40 pagina's), 1974, tekst: Fenna
De terreur van de ijsgeesten, oorspr. uitgebracht in 1967[bron?]
Het magnetische gas, oorspr. uitgebracht in 1967
Het teken van de schorpioen, oorspr. uitgebracht in 1963
Het kristallen luipaard, oorspr. uitgebracht in 1967
Archie in de ijstijd, uitgebracht in 2004
Lijst van Engelse verhalen, verschenen in Lion van 1952 - 1983:
V1 The Jungle Robot (50 pagina’s)
Lion, Issue 1 - 25 (1952)
23 February 1952 - 9 August 1952, Ted Covan, Mark Ross
V2 Pal o' the pygmies (8 pagina’s)
Lion, Annual, (1954)
V3 Robot Archie - The Robot Explorer (44 pagina’s)
Lion, Issue 259 - 278 (1957)
19 January 1957 - 15 juin 1957, Ted Covan, Alan Philpott
V4 Archie The Robot And The Mystery Of The Veiled Arab
Lion, Issue 299 - 337 (1957)
9 November 1957 - 6 March 1971 and 24 March 1973 - 18 May 1974, Ted Covan, Ted Kearon
(De gouden sfinx, 78 pagina’s)
V5 Archie The Robot - South Seas Fortune Hunter
Lion, Issue 338 - 376 (1958)
(Jacht op de schat, 79 pagina’s)
V6 De verboden stad (8 pagina’s)
Lion, Annual, (1959)
V7 Robot Archie - Bodyguard To The Menaced Rajah
Lion, Issue 377 - 406 (1959)
(De juwelenfeesten in India, 72 pagina’s))
V8 Robot Archie's quest for the stolen Ju-Ju
Lion, Annual (1960)
V9 Robot Archie, The ivory poachers (24 pagina’s)
Lion, issue 407 - 418 (1960)
Reprints: Lion Summer Special, Issue 1970 (1970)
Lion Holiday Special, Issue 1974 (1974)
Lion Annual, Issue 1974 (1974)
Vulcan Holiday Special, Issue 1976 (1976)
V10 Het ijzeren monster (38 pagina’s)
Lion, Issue 419 - 437 (1960)
V11 El Lobo (56 pagina’s)
Lion, Issue 438-455 (1960)
V12 The river of gold (38 pagina’s)
Lion 456-474 (1960)
V13 Opstand in Zevilla (8 pagina’s)
Lion, Annual (1961)
V14 Overval op de postwagen (34 pagina’s)
Lion, Issue 475 - 491 (1961)
V15 Het geheim van de stenen leeuw (34 pagina’s)
Lion, Issue 492-508 (1961)
V16 Archie Ontvoerd (8 pagina’s)
Lion, Annual (1962)
V17 Jacht op groot wild (36 pagina’s)
Lion, Issue 509-526 (1962)
V18 De Inca-stad (40 pagina’s)
Lion, Issue 527-546 (1962)
V19 De vuurspuwende kreeft (32 pagina’s)
Lion, Issue 547-562 (1962)
V20 Robot Archie And The Arctic Terror (8 pagina’s)
Lion Annual (1963)
V21 Het verlaten schip (32 pagina’s)
Lion, Issue 563-578 (1963)
V22 Het teken van de schorpioen (32 pagina’s)
Lion, Issue 579-594 (1963)
V23 De goudkoorts van Abdul Krah (8 pagina’s)
Lion, Issue 595-598 (1963)
V24 De goudmijn (32 pagina’s)
Lion, Issue 599-614 (1963)
V25 De spoortunnel (8 pagina’s)
Lion, Annual (1964)
V26 The Curse Of Dragon Island (28 pagina’s)
Lion, Issue 615 - 628 (1964)
V27 The Weird World Of X (22 pagina’s)
Lion, Issue 629 - 639 (1964)
Reprint: Lion Annual, Issue 1973 (1973)
V28 Robot Archie And The Mole Men (28 pagina’s)
Lion, Issue 640 - 653 (1964)
V29 Robot Archie And The Return Of The Mole Men (35 pagina’s)
Lion, Issue 654 - 670 (1964)
Archie Archie Wees welkom Archie
V30 En het diepzeemonster (6 pagina’s)
Lion, Annual 1965
V31 Robot Archie - Crime-Buster! (27 pagina’s)
Lion, Issue 671 - 682 (1965)
Zomer in Venetie
V32 Robot Archie And The Screaming Beetle (32 1/4 pagina’s)
Lion, Issue 683 - 694 (1965)
Wat een hitte waarom roept…
V33 Robot Archie In Menace Of The Golden Men (83 pagina’s)
Lion, Issue 695 - 722 (1965)
Goed zo Archie Gooi het
V34 Als gangster (6 pagina’s)
Lion, Annual 1966
V35 Robot Archie And The Coral Sea Mystery (41 pagina’s)
Lion, Issue 723-736 (1966)
Ted Ken en Archie gaan een…
V36 Robot Archie And The Giant Scorpion (38 1/2 pagina’s)
Lion, Issue 737 - 749(1966)
Ted Ken en Archie maken filmopnamen
V37 Robot Archie And The Jungle Menace (46 pagina’s)
Lion, Issue 750 - 765 (1966)
De terreur van de IJsgeesten
V38 Robot Archie And The Mystery Of The Giant Bats (46 pagina’s)
Lion, Issue 766 - 783 (1966)
Het magnetische gas
V39 And the invaders (5 pagina’s)
Lion, Annuals 1967
V40 De vernietigende straal (6 pagina’s)
Lion, Annuals 1967
V41 Robot Archie And The Crystal Leopard (40 pagina’s)
Lion, Issue 784 - 796 (1967)
Het kristallen luipaard
V42 Robot Archie And The Mission Of Danger (39 pagina’s)
Lion, Issue 797 - 809 (1967)
De wilde dieren op de…
V43 Robot Archie - Trouble-Shooter (45 pagina’s)
Lion, Issue 810 - 724 (1967)
Trouble-shooter
V44 En de duivel-haai (8 pagina’s)
Lion, Annual 1968
V45 Fabulous Feats Of Robot Archie (8 pagina’s)
Lion Summer Special (1968)
V46 The Amazing Robot Archie (36 pagina’s)
Lion, Issue 825 - 836 (1968)
Reprint: Lion Annual, Issue 1971 (1971)
V47 Robot Archie's Time Machine (33 pagina’s)
Lion, Issue 837 - 847 (1968)
V48 Robot Archie And The Superons (51 pagina’s)
Lion, Issue 848 - 865 (1968)
De invasie van de Superons
V49 Robot Archie - Time Traveller (30 pagina’s)
Lion, Issue 866 - 875 (1968)
V50 In Volcano Island (8 pagina’s)
Lion, Annual 1969
V51 Through time and space whirled (6 pagina’s)
Lion Special issue 1969
V52 Robot Archie In The World Of The Future (45 pagina’s)
Lion, Issue 876 - 890 (1969)
V53 Robot Archie And The Island Of 1,000 Secrets (43 pagina’s)
Lion, Issue 891 - 904 (1969)
V54 Robot Archie In No-Man's Land (33 pagina’s)
Lion, Issue 905 - 915 (1969)
V55 Robot Archie - Frontier Marshal (24 pagina’s)
Lion, Issue 916 - 923 (1969)
V56 Robot Archie Versus The Sludge (21 pagina’s)
Lion, Issue 924 - 930 (1969)
V57 The Power Crystal (8 pagina’s)
Lion Annual 1970
V58 Robot Archie was an amazing... (6 pagina’s)
Lion Special issue 1970
V59 Backwards in time Ahead to... (8 pagina’s)
Lion Special issue 1970
V60 Robot Archie (b) Return of the Sludge (39 pagina’s)
Lion, Issue 931 - 944 (1970)
Reprint: Vulcan, Issue 1 (1975)
V61 The death lizard (24 pagina’s)
Lion, Issue 945-952 (1970)
V62 Robot Archie And The Golden City (66
Lion, Issue 953 - 974 (1970)
V63 Robot Archie - The Steel Giant (8 pagina’s)
Lion Annual, Issue 1971
V64 Robot Archie's Invention
Lion Annual, Issue 1972
V65 Robot Archie And The Inca Gold (8 pagina’s)
Lion Annual, Issue 1972
V66 Robot Archie (c) (52 pagina’s)
Lion, Issue 1081 - 1107 (1973)
V67 Robot Archie Fights The Smasher (58 pagina’s)
Lion, Issue 1108 - 1136 (1973)
V68 Robot Archie (t) Along the great South American waterway (8 pagina’s)
Lion Annual, Issue 1974
V69 Robot Archie's Ghost Hunt / Following the river through dense (6 pagina’s)
Lion Holiday Special, Issue 1974
V70 Robot Archie was the amazing mechanical... (8 pagina’s)
Lion Annual, Issue 1975
V71 The thirty foot long bamboo (8 pagina’s)
Lion Annual, Issue 1976
V72 Robot Archie And The Glob (8 pagina’s)
Vulcan Annual, Issue 1977
V73 Operation Archie (8 pagina’s)
Lion Annual, Issue 1978
V74 Robot Archie Vs. The Spider (8 pagina’s)
Lion Holiday Special, Issue 1980
V75 Robot Archie And The Z-Ray
Lion Annual, Issue 1982
V76 Archie And The Invaders From Space
Lion Annual, Issue 1983
V77 The Terror Of The Everglades
Lion Annual, Issue 1983
Verhalen geschreven en getekend door Bert Bus (1971 - 1977):
Archie als ridder (22 pagina’s)
SW 1971-41/1971-51
De invasie van de Superons (36 pagina’s)
23-58 (SW 1971-52/1972-16)
De gepantserde struikrover (20 pagina’s)
SW 1972-17/1972-26
In het wilde westen (16 pagina’s)
SW 1972-27/1972-34
De strijd tegen de Kruls (30 pagina’s)
SW 1972-38/1972-52
De terugkeer van de Kruls (32 pagina’s)
SW 1973-1/1973-16
In de macht van het monster (14 pagina’s)
SW 1973-21/1973-27
De vernietiging van het monster (18 pagina’s)
SW 1973-29/1973-37
In de ijstijd (26 pagina’s)
SW 1973-44/1974-4
Contra Mister Magneto (40 pagina’s)
SW 1974-12/1974-35
De man van staal redt Rotterdam (46 pagina’s)
2.11 1977