Gestreken papier postzegelcatalogus

11.018 items

Gestreken papier is papier een speciale laag om het resultaat van het drukproces te verbeteren. Bij modern papier wordt soms ook gesproken van gecoucheerd papier. Krijtpapier en porseleinpapier zijn specifieke voorbeelden van gestreken papier. Lees verder

Gestreken papier is papier met een speciale laag om het resultaat van het drukproces te verbeteren. Deze laag heet een strijklaag. In het het Frans heet een strijklaag een couche en wordt in het Nederlands soms ook gesproken van gecoucheerd papier.

Strijklagen bestaan uit drie onderdelen: pigment, bindmiddel en additieven.

Veel gebruikte pigmenten zijn [1];
Calciumcarbonaat (=kalk of krijt [2]);
Kaolien (= porseleinaarde, porselijnklei of Chinaklei [1,3,4]);
Titaandioxide (ook wel titaniumwit genoemd [5]) .

Als bindmiddel wordt gebruikt gemaakt van polyvinylalcohol, polyurethaan, latex, zetmeel, caseïne en carboxymethylcellulose [1]. Een aantal van deze bindmiddelen worden ook gebruikt als ingrediënt in gom.

Krijtpapier is gestreken papier waar bij krijt als pigment wordt gebruikt. Met name in Engels kolonies is een aantal jaren geëxperimenteerd met watergevoelig krijtpapier om te voorkomen dat de stempels van gebruikte zegels werden afgewassen. Deze zegels behoeven zeer grote voorzichtigheid bij afweken!

Porseleinpapier is gestreken papier waarbij porseleinaarde als pigment is gebruikt. De keuze tussen krijt en porselein is veelal geografisch bepaald door de lokale aanwezigheid van grondstoffen. In latere jaren zijn er ook synthetische pigmenten ontwikkeld. Papier wat hiermee bewerkt is wordt ook wel kunstdrukpapier genoemd.

Na het aanbrengen van de strijklaag vind er meestal nog een nabewerking plaats waarbij het papier door (een aantal) walsen wordt geleid. Dit proces heet kalanderen. Kalanderen wordt gebruikt om het papier met strijklaag vlak te maken. De afwerking kan variëren van mat tot glanzend tot zelfs spiegelend. In dit laatste geval worden chromen walsen gebruikt.

Voor Nederland verzamelaars die het verschil willen zien tussen normaal (ongestreken) en gestreken papier is serie kinderzegels van 1960 interessant. De zegels van 4 en 12 cent, die in grote aantallen uitgegeven moesten worden, zijn gedrukt op normaal papier. De zegels van 6, 8 en 30 cent zijn gedrukt op gestreken papier [6].

Een strijklaag wordt het best zichtbaar met strijklicht, d.w.z. door een licht schuin op de zegel te laten vallen en/of schuin op de zegel te kijken.

Bronnen
[1] https://papierpraat.nl/woordenboek/coating-strijklaag/
[2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Calciumcarbonaat
[3] https://nl.wikipedia.org/wiki/Kaolien
[4] https://mamaija.net/wiki/Porzellanerde
[5] https://en.wikipedia.org/wiki/Titanium_dioxide#Pigment
[6] https://www.postzegelblog.nl/2021/12/12/bijzondere-bijzonderheden-ontwerpster-kinderzegels-1946-1960/

Aantal postzegels

11.018

Aantal gerelateerd

Oudste item

Ossenkop met posthoorn (1858)

Nieuwste item

Repelsteeltje (2022)

Duurste item

Ossenkop met posthoorn (€ 33.000,00)